Ciekawostka z czasów, kiedy o małżeństwie nie decydowało uczucie, tylko interesy rodzin. Tak było w przypadku mariażu Izabeli z Czartoryskich i Jana Działyńskich, dzięki którym powstała w Gołuchowie kolekcja, nie mająca sobie równych w Europie Ii połowy XIX wieku.

W młodości - Jan Działyński - jedyny syn Tytusa Działyńskiego z Kórnika, był zakochany w Marii Nepomucenie Mańkowskiej - wnuczce twórcy Legionów Polskich we Włoszech - generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Maria mieszkała w Rudkach (pow. szamotulski). Młodzi poznali się w Winnej Górze, kiedy w 1854 roku Jan Działyński kupował od ojca Marii Teodora Mańkowskiego - majątek Źrenica koło Środy. I amor puścił strzałę. Mańkowscy zaakceptowali Jana. W przeciwieństwie do Tytusa Działyńskiego, który na synową upodobał sobie księżniczkę z Paryża - Izabelę Czartoryską - jedyną córkę księcia Adama - zwanego niekoronowanym królem Polski. Ślub odbył się w 1857. W tym samym roku Maria wyszła za wybitnego Wielkopolanina Mieczysława Kwileckiego z Oporowa (pow. szamotulski), z którym przeżyła 50 szczęśliwych lat, tworząc kwitnący majątek ziemski. Jan z Izabelą stworzyli w Gołuchowie kolekcję dzieł sztuki, a ona powołała Ordynację Książąt Czartoryskich. Ciekawe, co by było, gdyby Jan bardziej słuchał głosu serca niż głosu ojca?

fot. Zamku - strona internetowa Zamek Czartoryskich