Staropolskim, gościnnym obyczajem, Andżelika i Piotr Mazek - właściciele Pałacu Tłokinia w Tłokini Kościelnej koło Kalisza w czwartkowe popołudnie zaprosił grono znakomitych gości na ucztę przygotowaną wg książki kucharskiej Stanisława Czernieckiego „Compendium Ferculorum” wydanej w Krakowie roku 1682 r.

Jest ona uważana za pierwszą polską książkę kucharską.

Status jedynej miała od dnia druku, aż przez kolejnych… 100 lat.

Dzieło traktuje tak o procedurach, w wyniku których powstanie jadalna potrawa, jak i o tym, jak pobudzać smak i wyobraźnię, jak zaskakiwać biesiadników, czarować ich wyglądem i sposobem wydania potraw.

Takie też zadanie postawiono znakomitym kucharzom, którzy czarowali gości Pałacu Tłokinia tak potrawami jak i opowieściami o ich historii i charakterze.

A podano kolejno:

Amuse Bouche: pierożki z gęsiną / mus z modrej kapusty / prażynka grzybowa

Przystawka: przepiórka w trzech odsłonach / przypalana galaretka z cydru / marchew / hyćka

Zupa: polewka rakowa

Danie główne rybne: sandacz warzony / krupa gryczana / kiszona kapusta / cydr

Danie główne mięsne: brazella z jelenia / baba z grochu / burak / dereniówka

Deser: dekonstrukcja polewki migdałowej na zimno

Petit Fours: białą czekolada / porzeczka

Czy warto było spróbować? Oj, było.

* * *

Compendium ferculorum, albo zebranie potraw – pierwsza zachowana polska książka kucharska, wydana w Krakowie w 1682 roku.

Jej autorem był kuchmistrz wojewody krakowskiego Aleksandra Michała Lubomirskiego, Stanisław Czerniecki.

Książka składa się z trzech rozdziałów i zawiera 333 przepisy. W części pierwszej opisano potrawy mięsne, w rozdziale drugim umieszczono przepisy na dania z ryb, zaś ostatnia część dzieła zawiera receptury na potrawy mleczne. Rozdział trzeci w istocie poświęcony jest gotowaniu nie tylko potraw mlecznych, ale i przyrządzaniu pasztetów, tortów i ciast. Ta część nie jest tak spójna jak dwa poprzednie rozdziały i obejmuje już bardzo zróżnicowane potrawy.

Każda z trzech części, oprócz stu głównych przepisów, zawiera też tzw. additament (uzupełnienie), na który składa się po dziesięć kolejnych receptur, dotyczących dodatków do opisywanych wcześniej potraw. Zwieńczeniem każdego rozdziału jest tzw. sekret kuchmistrzowski. W pierwszym autor podawał 100 sposobów na przyrządzenie potraw mięsnych oraz "dziesięć additamentów, condimentów do pieczystego dziesięć i sekret pierwszy kuchmistrzowski", drugi rozdział zawierał 100 sposobów gotowania potraw rybnych i również additamenta i sekret kuchmistrzowski, trzeci zaś rozdział poświęcony był potrawom różnym - mącznym, pasztetom, ciastom, majonezom, musztardom itp. Ten również zawierał "dziesięć additamentów" i "sekret trzeci kuchmistrzowski".

Dzieło nosiło dedykację dla Heleny Tekli Lubomirskiej, żony Aleksandra Michała, u którego służył Czerniecki. (za: pl.wikipedia.org)